01. basis

Programmeren in Notepad++

Over wat programmeren is, en hoe je praktisch C# consoleprogramma's maakt in Notepad++ lees je in https://rogiervdl.github.io/DEVENV-course/05_npp.html

Console

Met de klasse Console is het mogelijk om tekst naar de console te schrijven en invoer van de gebruiker uit de console uit te lezen (basis I/O).

Waarde schrijven

op één regel

Console.Write("a");
Console.Write("b");
Console.Write("c");

abc

op aparte regels

Console.WriteLine("a");
Console.WriteLine("b");
Console.WriteLine("c");

a
b
c

Waarde inlezen

Tekst inlezen

Console.Write("Voer je naam in: "); // vraag om de naam van de gebruiker (blijf op zelfde lijn)
string naam = Console.ReadLine();   // lees de naam in en sla deze op in een variabele

Console.WriteLine($"Hallo, {naam}"); // schrijf een boodschap naar de console

Getal inlezen

Console.ReadLine() geeft altijd een tekst terug; als je een getal wil, moet je het converteren met Convert.ToInt32() (gehele getallen) of Convert.ToDouble() (kommagetallen):

Console.Write("Geef een aantal in: ");
int aantal = Convert.ToInt32(Console.ReadLine());   // zet de tekst om naar een geheel getal met Convert.ToInt32()
Console.Write("Geef een prijs in: ");
double prijs = Convert.ToDouble(Console.ReadLine());   // zet de tekst om naar een kommagetal met Convert.ToInt32()

Karakter inlezen

met weergave

Console.Write("Wil je verder gaan? [j/n]: ");
char keuze = Console.ReadKey().KeyChar;
Console.WriteLine($"\nJe koos: {keuze}");

zonder weergave

Console.Write("Wil je verder gaan? [j/n]: ");
char keuze = Console.ReadKey(true).KeyChar; // true → karakter wordt niet weergegeven in console
Console.WriteLine($"\nJe koos: {keuze}");

Soms wordt dit ook gebruikt om met het vervolg van het programma te wachten tot de gebruiker een toets indrukt:

Console.WriteLine("druk een toets om verder te gaan...");
Console.ReadKey(true); 

Tekstkleuren

Met de properties ForegroundColor en BackgroundColor kan je de tekstkleur, respectievelijk de achtergrondkleur van de uitvoer in de console instellen.

Console.ForegroundColor = ConsoleColor.Red; // rode tekstkleur
Console.BackgroundColor = ConsoleColor.White; // witte achtergrond

Console.WriteLine("Hello, World!");

Om opnieuw de oorspronkelijke tekst- en achtergrondkleur in te stellen, maak je gebruik van de methode ResetColor():

Console.ResetColor();

Console wissen

Om het console-venster leeg te maken, maak je gebruik van de Clear()-methode:

Console.Clear(); // wis de inhoud van het console-venster

UTF-8 karakters

Standaard kan je in de console alleen de eerste 127 ASCII karakters gebruiken (zie b.v. asciitable.com ). Andere karakters worden fout weergegeven:

Console.WriteLine("A 1 +"); // gewone ASCII karakters worden correct weergegeven
Console.WriteLine("∑ → ◈"); // andere karakters worden fout weergegeven

A 1 +
S ⸮ ?

Om speciale karakters correct weer te geven, moet je Console.OutputEncoding instellen:

Console.OutputEncoding = Encoding.UTF8; // stel utf-8 karakterset in
Console.WriteLine("A 1 +");
Console.WriteLine("∑ → ◈"); // andere karakters worden nu ook correct weergegeven

A 1 +
∑ → ◈

Merk op: zelfs dan kunnen karakters soms verkeerd of anders weergegeven worden, afhankelijk van de beschikbare lettertypes, en zeker bij emoji's.

Console.OutputEncoding = Encoding.UTF8;
Console.WriteLine("✂ ✍ ✈ ☀");

Samenvatting properties en methodes

Overzicht van alle properties en methodes gebruikt in dit hoofdstuk:

Strings

Een string is een datatype dat een reeks van karakters (letters, cijfers, ...) kan bevatten. String's worden altijd tussen dubbele quotes geplaatst.

string boodschap = "Hello, World!";
Console.WriteLine(boodschap);

Hello, World!

Karakters escapen

De volgende karakters moeten ge-escaped worden d.m.v. een backslash (\):

• dubbele quote (")
• backslash (\)

Console.WriteLine("Simon says: \"jump\"");
Console.WriteLine("C:\\users\\john.doe\\documents");

Simon says: "jump"
C:\users\john.doe\documents

Concatenatie

Om meerdere strings samen te voegen tot één string (concatenatie), maak je gebruik van de +-operator:

// voorbeeld 1
string begroeting = "Hallo, ";
string naam = "John";

string boodschap = begroeting + naam;
Console.WriteLine(boodschap);

// voorbeeld 2
Console.WriteLine("Mijn naam is: " + naam);

Hallo, John
Mijn naam is: John

Newlines

Je kunt op twee manieren het begin van een nieuwe regel markeren:

1. met behulp van het \n-karakter
2. met Environment.NewLine (aanbevolen)

Console.WriteLine("Regel 1\nRegel 2"); // optie 1
Console.WriteLine($"Regel 1{Environment.NewLine}Regel 2"); // optie 2

Regel 1
Regel 2
Regel 1
Regel 2

De notatie met Environment.NewLine krijgt de voorkeur, omdat op sommige besturingssystemen \r\n verwacht wordt in plaats van \n.

Multiline strings

Om een string over meerdere regels te spreiden, kan je gebruik maken van multiline strings. Om een multiline string te maken, zet je een @-karakter vóór de openings-quote:

Console.WriteLine(@"Regel 1
Regel 2
Regel 3");

Regel 1
Regel 2
Regel 3

Console.WriteLine(@"C:\users\john.doe\documents"); // backslash NIET escapen
Console.WriteLine(@"Simon says: ""jump!"""); // quotes verdubbelen

String interpolatie

Via string-interpolatie kan je eenvoudig strings samenstellen. Dit kan op twee verschillende manieren:

string naam = "John";
int leeftijd = 35;

Console.WriteLine("Mijn naam is " + naam + ", ik ben " + leeftijd + " jaar oud."); // zonder interpolatie
Console.WriteLine("Mijn naam is {0}, ik ben {1} jaar oud.", naam, leeftijd); // interpolatie met parameters
Console.WriteLine($"Mijn naam is {naam}, ik ben {leeftijd} jaar oud."); // interpolatie met $ → gebruik bij voorkeur deze notatie

Mijn naam is John, ik ben 35 jaar oud.
Mijn naam is John, ik ben 35 jaar oud.
Mijn naam is John, ik ben 35 jaar oud.

Je kan niet alleen variabelen, maar ook expressies interpoleren, b.v.:

int getal1 = 17;
int getal2 = 9;

Console.WriteLine($"De som van {getal1} en {getal2} is {getal1 + getal2}."); 
Console.WriteLine($"Het getal {getal1} is {(getal1 % 2 == 0 ? "even" : "oneven")}."); // let op: bij gebruik quotes gebruik extra haakjes ()

Het getal 17 is oneven.

Je kan $ interpolatie tenslotte combineren met @ multiline:

string name = "Bozo";
int year = 2024;
string header = $@"******************************
** {name} for president in {year}
******************************";
Console.WriteLine(header);

******************************
** Bozo for president in 2024
******************************

Properties en methodes

.NET biedt een aantal extra properties en methodes die je kan gebruiken op strings via de String wrapper class, zie appendix: .NET - String klasse

Commentaar

Met commentaar voeg je extra informatie toe aan je code. Commentaar is vrije tekst die niet uitgevoerd wordt.

Commentaar op één regel

// Eerste regel
// Tweede regel

Commentaar over meerdere regels

/* Eerste regel
   Tweede regel */

Vuistregels voor goede commentaar

Enkele tips/vuistregels voor een zo leesbare commentaar:

• voeg commentaar pas toe als je programma zo goed als af is, zo vermijd je nodeloos werk
• grote blokken als methodes voorzie je bovenaan van een commentaarblok
• verdeel de coderegels in stukken van telkens een paar regels, en zet bovenaan elk stuk commentaar in één regel (sla niks over)
• scheid stukken telkens met één blanco regel

/// <summary>
/// Theorie hoofdstuk 03 – commentaar voorbeeld
/// Auteur: Rogier van der Linde
/// </summary>
static void Main(string[] args)
{
   // vraag een antwoord
   Console.Write("Geef een geheel getal: ");
   string antwoord = Console.ReadLine();

   // converteer naar getal
   int getal1 = Convert.ToInt32(antwoord);

   // resultaat teruggeven
   Console.WriteLine($"Het kwadraat is: {getal1 * getal1}");
   Console.ReadLine();
}